در انتظار ظهور

» )میزان الحکمه،ج 4: 2804 به نقل از حرم پناهی، 1381: 81(.
 اما مسلمان باتقوا عمر را لطفی از طرف خدا می داند، بنابراین در تمام لحظات عمر، اعمال و رفتار خود( از جمله کار، استراحت، عبادت، تفریح و ...) را در مسیر رشد و شکوفایی و کسب رضایت و قرب الهی قرار می‏دهد. از دیدگاه اسلام عمر و  فرصت حیات نعمتی خداوندی است . قرآن کل هستی و تمام جزییات آن را هدفمند و قانونمند می داند و در آیات بسیاری به اهمیت وقت و زمان اشاره شده است: « آیا بر انسان، روزگارانی نگذشت که چیزی در خور گفتن نبود؟») سوره انسان، آیه 1(.
از طرف دیگر اسلام دین اعتدال نامیده شده و از آن جا که اسلام در همه زمینه ها توصیه به اعتدال می‏کند از این رو افراط در تفریح و سرگرمی‏خواهی را نیز ناپسند و مذموم می‏داند. لذا در آموزه های اسلامی، اوقات فراغت به عنوان بخشی از زمان زندگی و عمر انسان، دارای ارزش و اهمیت است و نباید تماما به تفریح سپری گردد و باید برای آن برنامه ریزی شود. برنامه ای که هم موجب رضایت و خشنودی باشد و هم موجد کمال و شکوفایی گردد.
 علی (ع) در توضیح آیه قرآنی « در آنچه خدایت ارزانی داشته سرای آخرت را بجوی و بهره خویش را از دنیا فراموش مکن» (سوره قصص، آیه 77) می‏ گوید: « تندرستی، نیرو، آسایش خاطر و جوانی و نشاط را فراموش مکن و با استفاده از این پنج خصلت آخرت را بجوی» (تندنویس، 1383: 13). بر اساس این تفسیر، انسان مسلمان باید هم به جسم و ابعاد جسمانی( کسب سلامت، نشاط، آسایش خاطر و نیرومندی) بپردازد و هم به ابعاد روحانی و معنوی(عبادت، خدمت به خلق) توجه داشته باشد.
در بیشتر ادیان زمانی جهت فراغت در نظر گرفته شده است. در دین یهود و در مسیحیت «یوم السبت»(روز شنبه) و در اسلام روز جمعه برای فراغت از کار و پرداختن به استراحت، تفریح و سایر فعالیت‏های دلخواه در نظر گرفته شده است. گذشته از این اسلام برای روزهای عادی نیز برنامه مشخصی دارد؛ هشت ساعت کار، هشت ساعت فعالیت‏های فراغتی وغیرکاری( و از جمله عبادت) و هشت ساعت خواب.
 علی (ع) عبادت و مناجات‏های شبانه را برای اولیای خدا مایه تفریح و آسایش می‏داند و انفعال در فراغت را مستعد ایجاد آسیب‏های گوناگون ( و تمایل به خواسته‏های شیطانی) می‏شمارد.
در نتیجه می‏توان اظهار کرد که در اسلام صرف اوقات فراغت به صورتی توام با انفعال، بی‏برنامگی و بیکاری، مذموم دانسته شده اما استراحت دادن جسم وتفریح و ورزش امری مباح شمرده می‏شود و در نهایت آنچه در اوقات فراغت مستحب و پسندیده دانسته شده فعالیت‏های هدفمند و برنامه‏دار است.
مساله مهم دیگر تناظر فراغت با سطح شناخت و نوع اعتقاد انسان است.آن چه برای مردم عادی فراغت و متضمن خشنودی است چه بسا برای اولیای الهی ناروا و مذموم باشد. اساسا سلیقه آدم‏ها نیز برحسب میزان شناخت و نوع و سطح اعتقادات‏شان فرق می‏کند. هرچه انسان سطح بالاتری از رشد و تعالی را پشت سر گذاشته باشد فعالیت‏های هدفمند و برنامه‏دار و طلب کمال جسمی و روحی نیز در او بیشتر شده و آنچه باعث رضایت و خشنودی او می‏شود با سطح شناخت او تناظر دارد.
 احادیث و آیات مربوط به فراغت
در احادیث و روایاتی که از پیامبر اسلام و ائمه نقل شده به اهمیت وقت و عمر انسان و دقت در صرف آن تاکید زیادی شده است. توصیه موکد این روایات آن است که عمر انسان در خدمت به خلق خدا و در آبادانی دنیا و آخرت صرف شود و این مهم مستلزم سلامت، نشاط، نیرو وآسودگی انسان از تنش‏های جسمی و روانی است.
امام سجاد (ع) می‏گوید: « خداوندا اگر برای ما فراغتی از کارهای دنیا مقدر فرموده ای پس آن را فرصتی همراه با سلامتی قرارده که در آن، رنجی حاصل نشود و ملالتی به وجود نیاید، تا این که فرشتگانی که به ثبت گناهان مأمورند با صحیفه‏ای خالی از گناه از پیش ما بروند و فرشتگان مأمور به نیکی ها، خوشحال از اعمالی که از ما نوشته اند، از نزد ما برگردند (صحیفه سجادیه دعای 11 به نقل از سبحانی نیا، 1381:  54)».
همچنین علی (ع)در خصوص فراغت اولیاء خدا می گوید: «شب زنده داری با یاد خدا فرصتی است برای افراد سعادتمند و تفریح و آسایشی است برای اولیای خدا ( غررالحکم، ح 5642، به نقل از سبحانی نیا، 1381:  54)».
از نظر امام علی این نوع فراغت فراغتی گوارا است اما در فراغت توأم با بیکاری ممکن است خواسته های شیطانی پدید آید. « همراه با بیکاری ، تمایل به خواسته های شیطانی حاصل می شود غررالحکم، ح 9743 به نقل از سبحانی نیا، 1381:  54 )».
همچنین در روایات ائمه و آیات قرآن مکررا به ارزش و اهمیت وقت در زندگی انسان اشاره شده و فراغت نیز قسمتی از عمر با ارزش انسانها شمرده شده است. رسول اکرم می فرماید: « شب و روز دو مرکب راهوارند، پس برای رسیدن به آخرت از آنها بهره بگیرید(الجامع الصغیر، ج2: 475 به نقل از سبحانی نیا، 1381:  54).
از بهترین اعمال در زمان فراغت بندگی خداوند است. در قرآن کریم آمده است: « پس چون فراغت یافتی، به طاعت در کوش و با اشتیاق به سوی پروردگارت روی آر.» (سوره انشراح، آیات 7و8).
از اعمال دیگری که انجام دادنش در زمان فراغت توصیه شده تفکر و به ویژه تفکر درباره آخرت و حسابرسی نفس است. امام علی (ع) می گوید: « چقدر شایسته است که انسان در ساعاتی از زندگی خود از مشغولیت‏های زندگی چشم بپوشد و به حساب نفس خود برسد و در آنچه که در روز و شب خود به دست آورده و یا از کف داده اندیشه کند» (غررالحکم، ح 9684 به نقل از سبحانی نیا،1381: 56).
سیر وسفر   یکی از توصیه های دیگر قرآن برای گذران اوقات فراغت است. سیر و سفر و گردش در زمین برای آشنایی با وضع گذشتگان، عوامل انحطاط جوامع و سقوط تمدن ها است و نتیجه آن دل‏هایی آگاه و بیدار و گوش‏هایی شنواست: « آیا مردم در زمین گردش نکرده اند تا دلهایی داشته باشند که با آن بیندیشند یا گوش هایی که با آنها بشنوند» (سوره حج، آیه 46( .
بنابراین،در این دیدگاه پیداکردن دل بیدار و تقویت روحی، بدون مسافرت به آسانی امکان پذیر نیست و سفر زمینه بلوغ فکری را به وجود می آورد.گذشته از این با سیر و سفر انسان بینش تازه ای پیدا می کند و مسائل را در افق روشن تری می‏بیند.
امام رضا (ع) درباره سفر و سیاحت چنین می‏گوید: « به گردش و سیاحت بپردازید؛ زیرا هرگاه آب جاری شود، مطبوع و دلنشین می گردد و هرگاه در یک جا متوقف شود به آلودگی می‏گراید.» (حرم پناهی،1381: 82).
مطابق قرآن اگر مسافرت به منظور سیاحت یا «سیرو فی الارض» و  مهاجرت «هاجرو فی سبیل الله» باشد، این سفر راهی است برای خودسازی بشر و اثرات سودمند به خصوص برای سلامت نفس دارد(پورعباس،1382).
 ورزش از دیگر اموری است که توصیه شده در اوقات فراغت به آن پرداخته شود.   اسلام، ورزش را عامل حفظ نشاط و سلامتی بدن و توجه به  سلامتی بدن را وظیفه اولیه هر مسلمانی می داند و به اندزه روح به جسم نیز اهمیت می دهد؛ تا حدی که علم «ابدان» را هم ردیف با علم «ادیان » برمی شمرد. (بحارالانوار،ج1: 220 به نقل ازحرم پناهی،1381: 83).
امام سوم شیعیان حسین (ع) می‏ گوید:«درتمامی عمر برای سلامتی وحفظ تندرستی خود بکوشید(تحف العقول:239 به نقل از حرم‏پناهی،1381:83).
در اسلام انواع بازی‏ها و ورزش‏ها( به‏ویژه دو، تیراندازی، اسب سواری، کوهنوردی وشنا) هم به  عنوان تفریح و تامین سلامتی جسمانی و هم جهت آمادگی برای مبارزات احتمالی توصیه شده است.